Iemke-in-zuid-afrika-met-familie

Als Nederlandse wonen in Zuid-Afrika, hoe is dat?

Wonen in een ander land. Voor sommigen een droom en voor anderen werkelijkheid. Hoe is het om te emigreren en hoe is het om als vegetariër of vegan te leven in een ander land dan Nederland? Wij gaan op zoek naar de verhalen van vrouwen die vega(n) eten en besloten de stap te wagen om in het buitenland te gaan wonen. Wat is hun verhaal?

 

 Van een internationale carrière naar voedingsdeskundige in Zuid-Afrika

 

Vandaag de in Ede opgegroeide Iemke Janssen-de Leeuw die werkte als trainer en adviseur op gebied van radicalisering. Ze gooide haar leven samen met haar man in 2014 compleet om. Lees het verhaal van deze boeiende veelzijdige dame.

Wie ben je en hoe ben je in Johannesburg in Zuid-Afrika beland?

Hi, ik ben Iemke Janssen- de Leeuw, geboren in Leidschendam, opgegroeid in Ede, gestudeerd in Utrecht en Amsterdam. Tijdens en na mijn studie woonde ik in Amsterdam en mijn laatste woonplaats in Nederland was Hilversum.

Na mijn studie (Universitaire Bachelor Geschiedenis en Master Islam studies) werkte ik van 2009 tot en met 2014 voor een adviesbureau. Ik werkte voornamelijk als trainer en adviseur op het gebied van radicalisering, in zowel in binnen- als buitenland. In 2011 trouwde ik met mijn man en in 2013 werd onze eerste zoon geboren. Onze verwachting was om in dit nieuwe land meer tijd als gezin te hebben, iets dat we in Nederland niet veel hadden door onze internationale carrières.

Geen twijfel, gewoon doen!

Toen we eind 2014 de mogelijkheid kregen om voor vier jaar naar Zuid-Afrika te verhuizen twijfelden we geen moment.  Qua carrière stond ik op een kruispunt en het vooruitzicht om even niet te hoeven werken en gewoon moeder te zijn was heerlijk. Ik ken het land uit mijn jeugd, beschouw het als mijn tweede thuisland. Mijn man raakte tijdens zijn zakenreizen ook erg gecharmeerd van dit prachtige land. Onze verwachting was om in dit nieuwe land meer tijd als gezin te hebben, iets dat we in Nederland niet veel hadden door onze internationale carrières. Ons groeiende jonge gezin zou rust krijgen omdat ik met de kinderen thuis kon blijven.

Iemke-in-zuid-afrika

Mijn man kreeg een mooie baan aangeboden waarin hij veel ervaring kon op doen en ik zou ter zijnde tijd kunnen studeren en/of (vrijwilligers) werk kunnen doen.  Zoals gezegd kende ik het land uit mijn jeugd en het heeft het altijd een enorme aantrekkingskracht gehad. Nu als volwassene kan ik vanuit een ander perspectief zelf de uniekheid van dit land ervaren en beleven met mijn gezin. Hier in Zuid-Afrika, in ons nieuwe leven, ben ik ten eerste moeder voor onze jongens, daarnaast studeer ik voor natuurvoedingsconsulent, kook en bak ik graag, blog ik én ben ik net gestart met een website over gezonde voeding met vegetarische en veganistische recepten voor het hele gezin.

 

Het laatste jaar merk ik dat mijn man zich vanuit het duurzaamheidsaspect zijn impact als vleeseter steeds meer realiseert. Dat ik dan ook steeds meer veganistisch kook juicht hij alleen maar toe.

 

Thuis eten we overwegend veganistisch. Mijn partner eet thuis wat de pot schaft, maar eet buiten de deur wel af en toe vlees, al is dat de laatste jaren wel steeds minder geworden. Toen we twaalf jaar geleden een relatie kregen vond hij het ok dat ik vegetariër was, maar dat veranderde niets aan zijn eetpatroon. Een jaar later woonden we samen en vanaf dat moment eten we vegetarisch thuis en dat vindt hij helemaal prima. Het laatste jaar merk ik dat mijn man zich vanuit het duurzaamheidsaspect zijn impact als vleeseter steeds meer realiseert. Dat ik dan ook steeds meer veganistisch kook juicht hij alleen maar toe.

 

Waarom ben je vegetarisch of veganistisch gaan eten?

Sinds mijn tiende ben ik vegetariër. Op de basisschool was ik bevriend met een meisje dat vegetariër was. Zelfs haar hele familie at vegetarisch. In de jaren negentig van de vorige eeuw in Ede was dat echt iets heel bijzonders. Ik vond het interessant en voor het eerst realiseerde ik mij eigenlijk pas dat ik met vlees een dood dier at. Toen mij tijdens mijn zoektocht over ‘geen vlees eten’ ook nog een filmpje over een slachthuis onder ogen kwam, was de beslissing snel genomen, ik wilde geen vlees meer eten. Als dierenliefhebber kon ik het niet over mij hart verkrijgen.

 

Persoonlijk realiseerde ik mij vorig jaar dat het een illusie is om als vegetariër te denken dat er niet voor je gedood wordt.

 

De afgelopen vijf jaar zijn mijn beweegreden niet hoofdzakelijk meer ‘het zielig’ vinden voor de dieren, maar vooral het duurzaamheidsaspect en ethische aspect. Veeteelt en visserij trekken een verwoestende wissel op de natuurgebieden van de wereld. Daarnaast vind ik het heel moeilijk om te realiseren dat door het verbouwen van voer voor slachtdieren een groot deel van de wereld honger lijdt. Persoonlijk realiseerde ik mij vorig jaar dat het een illusie is om als vegetariër te denken dat er niet voor je gedood wordt. Want dat wordt er natuurlijk wel, melkkoeien worden geslacht als de productie niet meer voldoende is en mannetjes kuikentjes worden versnipperd omdat ze waardeloos zijn voor de ei-industrie. Vreselijk.  Als gezin zijn we daarom meer en meer bezig om geen dierlijke producten meer te kopen.

Hoe is het om als flexinist in Johannesburg te wonen?

 

Voor mensen die zich dat niet kunnen veroorloven is vlees een luxeproduct en dus onbegrijpelijk dat ik dat niet wil eten.

 

Als vegetariër/veganist (flexinist eigenlijk) in Zuid-Afrika te wonen heeft heel wat uitdagingen. Dit is het land van de braai en fast food. Vlees neemt een belangrijke plaats in, in het dagelijkse menu van de Zuid-Afrikaan die zich vlees kan veroorloven. Voor mensen die zich dat niet kunnen veroorloven is vlees een luxe product en dus onbegrijpelijk dat ik dat niet wil eten.

Vlees en de Zuid-Afrikaanse eetcultuur

Zuid-Afrikaners die zich vlees kunnen veroorloven, geven mij soms het idee dat ik hun cultuur verloochen door geen vlees te eten. Zelfs medici hebben hier een compleet andere kijk op het eten van vlees dan in Nederland. Vlees wordt echt gezien als een must voor kinderen om gezond en sterk op te groeien. Een consultatiebureau geeft bijvoorbeeld aan dat kindjes vanaf vijf maanden al goed kip kunnen eten en vanaf zes maanden vooral lever en biefstuk goede bronnen van ijzer zijn. Billtong, een gedroogd stuk rauw vlees, wordt vaak aan kindjes gegeven die tandjes krijgen.

Weinig kennis over vegetarisch eten

Het verbaast mij dat mensen vaak weinig weten over vegetarisch eten. Wanneer je zegt geen vlees te eten denken ze vaak automatisch dat ik wel kip en vis eet. Maar tegelijkerheid heb ik de afgelopen twintig jaar toch altijd goed en lekker kunnen eten in dit land. We wonen hier nu twee jaar en weet nu precies waar ik alles kan halen, eigenlijk veelal dezelfde producten als in Nederland. Het enige product dat ik mis in seitan. In Johannesburg en Kaapstad zijn steeds meer restaurants waar je heerlijk vegetarisch en veganistisch kan eten. Eigenlijk vind ik niets lastig en vind ik mijn veganistische idealen wel weer een uitdaging. Vegetarisch zijn in dit land doe ik al een jaar of twintig met succes.

Hoe reageren mensen binnen jouw woonplaats of land wanneer je vertelt dat je vegetariër of veganist bent?

Zoals ik al beschreef krijg ik vaak het gevoel dat mensen het idee hebben dat ik hun braai/vlees eet cultuur veracht. Daarbij denken de meesten ( en dan heb ik het over Zuid-Afrikanen, niet expats) dat ik het alleen doe omdat ik het zielig voor de dieren vind. Het milieu en ethische aspecten kennen ze vaak niet. Ik heb wel een langzame verschuiving gezien de afgelopen twintig jaar. Nu word ik niet raar aangekeken als vegetariër in een restaurant. Daarnaast komen er dus ook steeds meer plekken waar je vleesloos kunt eten.

Wat kost het om als vegetariër of vegan gezond en gevarieerd te eten in Zuid-Afrika?

Het afgelopen jaar stegen de prijzen van voedsel in Zuid-Afrika enorm. Daarnaast waren we in Nederland met twee volwassenen en nu hebben we twee zonen die beiden ruim voor een half persoon eten. Het is dus moeilijk om te vergelijken met Nederland. Maar ik denk dat het qua kosten niet veel zal schelen. Ik weet nu goed waar ik het beste wat kan kopen, waar de kwaliteit/prijs verhouding het beste is. Al moet ik soms heel Johannesburg door om te halen wat we willen hebben.

Welke tips heb je voor andere vegetariërs en/of vegans aan wanneer ze naar Zuid-Afrika komen?

Er zijn meer vegetarische en veganistische opties dan je wellicht zal denken in restaurants en winkels. Daarnaast zijn ze hier in restaurants altijd bereid om een heel gerecht om te gooien om het aan te passen naar jouw wensen. De collecties noten en gedroogd fruit in de supermarkten zijn hier altijd geweldig en ook de plaatselijke groenten zijn het proberen waard. Dit maakt het land uniek. Zonder dat de meeste Zuid-Afrikanen het realiseren zijn ze eigen heel ‘vegetarisch/veganistisch’ vriendelijk.

  1. Fresh Earth Shop, Emmarentia, Johannesburg. Superleuk restaurant en biologische winkel. Alles in het restaurant is vegetarisch en er zijn ook heel veel vegan opties. Elke dag wordt een buffet geserveerd, je betaalt naar gewicht.
  2. Bryanston Organic market. Een relaxte biologische markt in Bryanston Johannesburg, elke donderdag en zaterdag. Veel leuke foodstalletjes met overwegend vegetarische en veganistische opties.
  3. Tip: in Johannesburg worden regelmatige vegan food festivals georganiseerd.

 

Wat vond je het moeilijks van je emigratie? En wat vond je het leukst?

Onze emigratie was redelijk spontaan en kort dag. Qua land hoefde we ons niet echt voor te bereiden, het was meer de praktische zaken als de verhuizing en visa die veel tijd en energie vroegen. Maar voor ons is het allemaal heel erg soepel verlopen en heb eigenlijk niets waarvan ik het nu anders zou doen.


Ben je van plan om ooit terug te gaan naar Nederland?

De toekomst ligt voor ons eigenlijk nog helemaal open. Maar voor nu zijn we heel erg gelukkig in Zuid-Afrika en Nederland trekt (nog) niet aan ons. Dit land biedt ons zoveel ruimte, vrijheid, natuur en rust, daar genieten we enorm van. Door deze ervaring staan we zeker meer open om ook nog in andere landen te gaan wonen. Het verrijkt ons leven door in een andere cultuur te mogen wonen. Het biedt ons uitdagingen en tegelijkertijd geeft het ons rust en een fijne gezinsbasis. Dus voor nu zitten we hier nog helemaal goed.

Heeft het buitenland jouw blik op Nederland veranderd? Hoe kijk je nu naar Nederland?

Ja, natuurlijk zou ik bijna zeggen. Door te leven in het buitenland kan je meer met afstand naar Nederland kijken. Wat ik nu meer waardeer aan Nederland, en eerder als vanzelfsprekend zag, is:

  • de vrijheid in het openbare leven
  • het kunnen fietsen
  • wandelen
  • de openbare veiligheid: je hoeft niet op je hoede te zijn

Al plaatsen de recente terroristische aanslagen in Europa ook dat beeld in een ander perspectief. Ook de afstanden in Nederland zijn natuurlijk heerlijk, niets is ver weg, hier zijn de afstanden groter. In Nederland breng je je kinderen niet zo snel naar een school waarvoor je tien minuten moeten rijden met de auto, voor de begrippen hier is dat nog relatief dichtbij.

Regeltjes, regeltjes, regeltjes

Waar ik met gemengde gevoelens naar kijk is de regelgeving in Nederland, alles ligt vast in wetten, verordeningen, regels etc. En de ruimte, in Nederland is alles zo dicht op elkaar. Dat is aan de ene kant fijn, maar nu we meer leefruimte zijn gewend realiseer ik mij wel hoe krap het is in Nederland en met hoeveel Nederlanders we op een klein stukje van de wereld zitten.

Sinds een jaar blog ik over mijn persoonlijke verwondering als Nederlandse moeder in Zuid-Afrika. Het zou superleuk zijn als jullie een kijkje komen nemen. Daarnaast ben ik in juni 2016 gestart met mijn website over gezond vega eten. Mijn website Amazien Foodblog zal ik vullen met recepten  (zowel vega als veganistisch) aangevuld met informatie over bepaalde voeding en achtergrond informatie.

 

UPDATE: Iemke gaat weer terug naar Nederland en gaat werken als food coach! lees alles over deze beslissing op de blog van Iemke. 

Meer inspirerende wereldvrouwen